chè Thái Nguyên, trà sen Tây Hồ, chè Tân Cương, trà sơn mật hồng sâm, chè đắng, trà Minh Nghĩa

Người Việt có thói quen uống trà. Chúng ta uống trà ở mọi nơi và mọi lúc: ở nhà, nơi làm việc, thậm chí ở quán trà trên đường đi làm, hay tại các cuộc họp trang trọng, đám cưới hay đám tang. Chúng ta cũng đặt trà trên bàn thờ như một lễ vật dâng lên tổ tiên trong những dịp cúng bái.

Bất cứ khi nào người dân cảm thấy khát, họ có thể tìm đến thức uống này vào cả mùa hè và mùa đông. Một tách trà đá trong ngày hè nóng nực không chỉ giúp chúng ta sảng khoái tinh thần mà còn thải độc cơ thể. Ngược lại, vào mùa đông, một ngụm trà nóng khiến bạn cảm thấy ấm áp trong người và có khả năng chống chọi tốt hơn với nhiệt độ lạnh giá bên ngoài.

Uống trà từ lịch sử đến cuộc sống đời thường

Việt Nam là một trong những nước sản xuất chè lớn nhất và lâu đời nhất trên thế giới. Người Việt đã trồng chè được hơn 2.000 năm. Ngay từ thế kỷ 11, trà đã được sử dụng như một biểu tượng để truyền tải tinh hoa của Phật giáo. Vào thời nhà Trần từ thế kỷ 13 đến đầu thế kỷ 15, trà mang một giá trị triết học đối với người Việt. Vào thế kỷ 15, nhà thông thái người Việt Nguyễn Trãi (1380-1442) sống ẩn dật, từ bỏ thế giới bên ngoài để sống một cuộc đời “trà, thơ và trăng”.

Trà tuy có giá trị triết học đặc biệt đối với các học giả và là truyền thống lâu đời trong lịch sử Việt Nam nhưng ngày nay nó vẫn có chỗ đứng riêng trong đời sống của người dân bình thường sống cả ở thành thị và nông thôn.

Trước đây, nông dân không đủ tiền mua trà đắt tiền nên họ tự trồng trà. Ngày nay, trà được dùng để gắn kết mọi người lại với nhau, chẳng hạn người nông dân thường mời hàng xóm đến nói chuyện bên tách trà. Họ uống trà ban đầu là để cảm ơn sự hiếu khách của chủ nhà, sau đó qua vài ngụm trà, họ cởi mở hơn, chia sẻ tâm tư, nói về gia đình, công ty và cuối cùng là cảm nhận hương vị thiên nhiên của tách trà.

Bên cạnh một loại đồ uống giải khát thông thường, trà còn được coi là một thức uống tinh tế và ý nghĩa. Xưa, nó từng là đòn bẩy tạo cảm hứng cho các nhà thơ. Cho đến nay, thói quen uống trà nhàn nhã đã giúp người uống sảng khoái, thanh lọc tâm trí. Hơn nữa, tính cách của một người có thể được đánh giá qua cách uống trà của người đó. Người Việt coi người uống trà đậm là người nhã nhặn; và những người có thể rót trà vào bát xếp thành hình tròn bằng thìa dừa mà không làm đổ một giọt nào chắc chắn sẽ khiến những người cùng lứa uống trà phải trầm trồ khen ngợi.

Các loại trà ở Việt Nam

Ở Việt Nam có rất nhiều loại trà khác nhau như chè Shan Tuyết ở Hà Giang, Yên Bái, Sơn La,..., chè xanh nổi tiếng ở Tân Cương Thái Nguyên, chè Ô Long nổi tiếng ở Lâm Đồng,... Mỗi loại chè có thể được kết hợp với một loại hoa đặc trưng: chè man hoa cúc; chè bụp hoa soi; chè man và chè búp cao cấp với hoa sen, hoa thủy tiên hoặc hoa nhài. Một số người sành trà còn chèo ra giữa ao, đặt một lượng nhỏ trà vào trong búp sen để tạo hương thơm. Một ví dụ là chè cum do người dân tộc Tày trồng. Cây trà kiêm được để phát triển cho đến khi nụ trưởng thành, sau đó được hái và rang trên chảo cho đến khi khô và nụ bắt đầu cong lại. Trà sau đó được gói trong lá cọ để giữ mùi thơm.

Người Việt thích pha trà với hoa để trà thơm hơn. Trà sen rất quý của người Việt. Loại trà này trước đây được dành riêng cho các vị vua. Theo lời kể của các bậc tiền nhân, khi hoa sen nở vào buổi chiều, họ cho một gói trà vào nhụy hoa rồi dùng lá sen buộc lại. Sáng hôm sau, họ lấy sương còn sót lại trên lá trộn với gói trà trong nhụy hoa. Sau khi rót vào cốc, hương sen thoang thoảng và tươi mát lan tỏa khắp căn phòng.

Văn hóa trà đã gắn bó với cuộc sống và trái tim người Việt qua nhiều thế hệ. Và khi họ uống từng ngụm trà nhỏ, hương vị trà khiến họ trở nên xa cách và gần gũi nhau hơn. Điều này đã hình thành nên văn hóa vùng lân cận và tình cảm giữa những người xung quanh.